Tiến sĩ Hà Duy Dĩnh: Muốn truyền LỬA – phải CHÁY hết mình

Người từng giữ chức vụ Chủ tịch Công đoàn một tập đoàn kinh tế lớn nhất cả nước, Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam, ông Hà Duy Dĩnh tự nhận được sinh ra ở “vùng Siberia” của Hải Phòng (huyện Vĩnh Bảo). Ông bảo, đó là một huyện thuần nông, chỉ cách tỉnh Thái Bình một con sông Hóa. Nhớ về quê nhà, ông bỗng nhớ những ngày cùng bạn bè chăn trâu, cưỡi trâu bơi qua sông Hóa sang Thái Bình chơi đánh đáo, bắn bi với các bạn tỉnh bên.

 

Làm nông nghiệp, cuộc sống rất nghèo nhưng gia đình ông Dĩnh còn là nhà nghèo nhất thôn. Người đàn ông điềm tĩnh ngồi giữa căn phòng rộng thênh thang giữa thủ đô hôm nay nhớ về thuở ấu thơ giọng bỗng trùng lại: “Ngày ấy nếu không có sự đùm bọc của bà con, họ hàng, lối xóm chắc chắn tôi không thể đi học, không thể có ngày hôm nay. Nhà có 6 anh chị em, 3 người chị cả đều nghỉ học sớm, ở nhà làm ruộng. Một người anh trai của tôi 18 tuổi cũng hăng hái lên đường, dù không đủ cân nặng, chiều cao. Vì quá nhỏ nên tôi không hiểu giá trị lần cuối cùng anh về thăm nhà. Anh đến lớp, xin phép nhà trường cho gặp em. Lúc đó hai anh em đứng trên một cái hào chạy bom, anh chỉ kịp nói, nhà mình đã có anh đóng góp cho Tổ quốc, em ở nhà chăm chỉ học tập, lo cho cha mẹ”. Sau lời căn dặn đó, anh trai đã đi mãi không về, nhưng lời anh dặn Hà Duy Dĩnh đã khắc ghi, anh lao vào học.

 

Những năm 50, 60 của thế kỷ trước, việc xóa mù chữ còn đang là mục tiêu phấn đấu của cả nước, nhưng dòng họ Hà ở Vĩnh Bảo, Hải Phòng đã có người được đi du học Liên Xô. Hà Duy Dĩnh kế thừa truyền thống hiếu học đó của gia đình nên chuyện ông thi vào cấp ba, đứng thứ hai toàn huyện có thể là bất ngờ với bạn bè, nhưng trong gia đình đó chỉ là sự nối tiếp. Tuy thế, sự kiện ông đạt 10,5 điểm trong bài thi toán năm đó do làm một chứng minh ngược rằng, một ý trong đề bài thi bị sai đã thực sự gây sự ngạc nhiên cho nhiều thầy cô từng dạy ông trước đó. Sự thông minh có tiếng của Hà Duy Dĩnh từng khiến nhiều bạn bè trong trường nghĩ ông là người sinh ra từ làng của Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm (xã Cổ Am, huyện Vĩnh Bảo) và có lần còn được một cô giáo rất xinh đẹp gọi tên trò Dĩnh đứng lên để cô biết mặt.

 

Những bộ quần áo vá víu, những đôi dép mòn vẹt gót hình như vẫn làm sáng lên gương mặt khôi ngô của cậu chàng tên Dĩnh. Vì thế, giờ đây khi nhớ lại quãng thời gian son trẻ ấy, ánh mắt ông vẫn rạng ngời. Ông kể: “Khi tôi đến trường, tất cả các bạn thậm chí còn nhường đường cho tôi đi, ai cũng nhìn tôi khâm phục”. Nhưng để có những ký ức đầy trân trọng đó, chàng trai Hà Duy Dĩnh vẫn luôn nhắc mình, đó là nhờ có những người thầy tận tâm thường xuyên qua nhà trọ của học sinh kiểm tra xem các trò có học đúng giờ không hoặc tới để dạy thêm cho trò mà không lấy một đồng tiền thù lao nào cả. Cảm phục tấm lòng và sự dạy dỗ đó của thầy cô, sau này chàng trai ấy có một tâm niệm trong đời: “Trong hành trình sống tôi luôn nghĩ mối quan hệ giữa con người là quý giá nhất. Và sống ở trên đời, nếu làm gì giúp được cho ai đó thì nên làm hết sức, nhưng tuyệt đối không bao giờ hại ai”.

Nổi tiếng học giỏi đều các môn, nhưng Hà Duy Dĩnh đặc biệt học tốt các môn tự nhiên như lý, hóa. Trên những trang giấy ngả màu, những bài tập về dòng điện, điện trở, điện kế, mạch điện đã được nối chằng chịt được ông giải một cách thành thục, nhưng thực tế mãi đến khi 17 tuổi ông mới lần đầu tiên tận mắt thấy đèn điện khi lên thành phố. Đó cũng là năm 1971, khi ông tốt nghiệp cấp ba, ra Hải Phòng để chuẩn bị cho kỳ thi đại học. Chàng thanh niên say mê giá trị tuyệt đối trong toán học khi phát hiện ra điều đơn giản trong hằng hà sa số những dãy số một điều từ rất sớm, giá trị tuyệt đối là khi bỏ đi giá trị tuyệt đối nó không âm. Sự say mê toán học, vật lý, hóa học biến những điều tưởng như phức tạp thành đơn giản đã đưa “anh chàng nhà quê” đến thành phố Mátxcơva trong mơ không lâu sau đó nhờ trong khóa thi năm đó ông đỗ thủ khoa thành phố Hải Phòng với 3 điểm 9.

 

Chuyến đi xa đầu tiên đưa Hà Duy Dĩnh vượt qua những địa danh ông từng biết trên sách vở xuyên qua Bắc Kinh, qua nhiều thành phố Trung Quốc đến với nước Nga. Vì học toán rất giỏi, lại thích giá trị tuyệt đối nên Hà Duy Dĩnh vẫn nghĩ rằng, nếu được theo hình sự hay tình báo chắc mình sẽ học rất giỏi. Đó cũng là những ngành nghề mà trong giấc mơ có được từ thời cùng các bạn cưỡi lưng trâu vượt sông Hóa sang đất Thái Bình. Thế nhưng, cuối cùng Hà Duy Dĩnh được phân công theo học một ngành ông chưa từng biết, chưa từng nghe tên, học về dầu khí. Cái ngành học này, Hà Duy Dĩnh sang Nga mới biết đến là lần đầu tiên.

 

Mặc dù được chọn học một ngành trước đó chưa từng biết tới nhưng ngày ấy ai được đi học nước ngoài cũng có một suy nghĩ, mình là người được Đảng, Nhà nước chọn đi học là sự ưu ái tuyệt vời, vì thế ai cũng gắng học thật giỏi để về xây dựng đất nước. Nhưng chính chàng trai Hà Duy Dĩnh không ngờ việc phát hiện ra mỗi loại khoáng vật, mỗi loại đất lại có tên gọi riêng, thành phần cấu tạo riêng đã mở ra một thế giới mới trước mắt anh. Đến khi bạn bè tung một mẫu đất lên giữa không trung, rồi thi nhau đoán đó là loại đất gì thì chẳng biết từ bao giờ đất, đá đã trở thành sự say mê của những chàng trai trẻ.

 

Thế là 17 tuổi, lần đầu tiên Hà Duy Dĩnh nhìn thấy đèn điện và 18 tuổi thì lần đầu tiên ông biết trên đời có một ngành học gọi là địa chất và dầu khí. Chẳng ngờ, những thứ ông được chạm mặt ở tuổi bắt đầu lớn ấy đã mang ông tới một cuộc sống mới cũng đầy say mê và càng đi càng thấy nó thú vị và kỳ diệu. Bây giờ thì TS Hà Duy Dĩnh đã thấu đáo rằng, địa chất là một môn khoa học vĩ đại, tất cả những môn khoa học tự nhiên, xã hội đều tập trung cho nó hết.

 

Những chuyến đi thực địa tới Syria nơi nổi tiếng có nhiều người đẹp, đến những vùng xa xôi của nước Nga mà có lần ông cùng một cô gái Nga ở chung trong một lều bạt giữa xa mạc đầy gió tuyết là những kỷ niệm khó quên một thời trai trẻ. Những mẫu phân tích địa chất đầu tiên đã được Hà Duy Dĩnh thực hiện ở thời điểm cuộc sống đầy sự trong trẻo ấy.

Tại Nga, vì tham gia phong trào đoàn thể rất nhiệt tình, ông từng được gợi ý sau khi học xong ở lại công tác tại đoàn thanh niên, chuyên trách cho đại sứ quán. Tuy nhiên, vì trót say mê và mong muốn thử đem những điều học được về thực hiện ở quê nhà nên ông đã trở về.

 

Về Viện Dầu khí thực hiện công việc chuyên trách của một cán bộ nghiên cứu được hai năm, Tiến sĩ Hà Duy Dĩnh được đề nghị giữ chức Trưởng ban Phụ trách xây dựng. Từ chối đề nghị lên chức nhanh chóng đó vì nhận thấy khả năng chuyên môn chưa thực sự phù hợp, nhưng không lâu sau, Viện trưởng Nguyễn Giao lại chọn ông làm trợ lý về công tác hành chính. Thế là, từ bỏ công việc từng được đề nghị thời đi học, quay về Việt Nam dường như ông không đi ra khỏi mối duyên tiền định với công tác đoàn thể ấy. Thế là tránh không làm Trưởng ban Quản lý công trình lại phải giữ chức Trợ lý Viện trưởng kiêm Trưởng phòng Tổ chức hành chính Viện Dầu khí. Và sau đó không lâu ông giữ luôn chức Chủ tịch Công đoàn Viện Dầu khí suốt hai nhiệm kỳ.

 

Lãnh đạo Tổng Công ty Dầu khí thời đó đã muốn điều động TS Hà Duy Dĩnh về làm Chánh văn phòng Đảng ủy. Cảm thấy mình sinh ra đã có duyên với công tác đoàn thể, cảm thấy qua công việc này mình có thể giúp những thành viên trong ngôi nhà chung gắn kết lại được với nhau, ông đã tìm thấy lý do để có thể say mê công việc trước đây ông từ chối. Sau gần 10 năm tìm hiểu, trăn trở, đến năm 2002-2003, ông chính thức đề nghị ban lãnh đạo Tổng Công ty Dầu khí thành lập Đảng bộ toàn ngành. Ý nguyện đó của ông mãi tới năm 2006 mới được toại nguyện.

 

Khi ấy, TS Hà Duy Dĩnh đang làm Phó bí thư thường trực. Ông đã tư vấn cho Đảng ủy một đề án gửi tới với Đảng ủy Khối Kinh tế Trung ương (bây giờ gọi là Đảng ủy Khối Doanh nghiệp Trung ương). Sau khi đề án được sửa đổi nhiều lần, mãi tới năm 2008 cấp trên mới đồng ý. Khi có quyết định của Ban Bí thư và Ban Tổ chức Trung ương, Đảng ủy Khối Doanh nghiệp Trung ương, TS Hà Duy Dĩnh đã cùng những đồng chí trong Ban Chấp hành Đảng bộ Tập đoàn đưa những đảng bộ chưa thuộc cơ quan về thành lập Đảng bộ Tập đoàn. Khi bàn giao xong hết công tác Đảng vào cuối năm 2008, thống nhất được Đảng bộ toàn ngành, TS Hà Duy Dĩnh lại được chuyển đổi công tác.

Để có tinh thần, niềm tin thực hiện được khối lượng công việc chuyển đổi, thống nhất ấy, TS Hà Duy Dĩnh đã bỏ ra nhiều năm tháng theo học tại Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh. Trở thành tiến sĩ nghiên cứu sinh về chính trị, Hà Duy Dĩnh không hiểu từ lúc nào ông thấy công việc đoàn thể chính là nơi giúp ông khai phá được bản thân mình rõ nét, bên cạnh sự say mê về địa chất. Bản thân ông không hiểu tại sao có thể đi khắp cả nước, đứng trên bục giảng của 19 lớp học trong toàn ngành để nói về Nghị quyết Đại hội đảng X. Chưa kể, nhiều bộ, ngành khác cũng mời ông sang thuyết giảng.

 

“Tôi đã làm mọi việc bắt đầu bằng sự nghiêm túc và khi hiểu thì tự nhiên say mê. Sau này tôi mới phát hiện ra, sự say mê rất quan trọng”. TS Hà Duy Dĩnh nói về sự say mê tự nhiên trong mỗi việc ông làm, trong từng chặng đường gần 40 năm ông gắn bó với ngành Dầu khí. “Con người say mê nhiệt huyết” là những đánh giá mà Ban Thường vụ Tập đoàn Dầu khí dành tặng cho ông. Điều đó có lẽ là không quá đối với người đàn ông mang tên Hà Duy Dĩnh.

 

Tâm huyết với công tác Đảng là thế, nhưng TS Hà Duy Dĩnh hiện tại được biết đến với cương vị một Chủ tịch Công đoàn ngành Dầu khí. Luôn thường trực một nụ cười, luôn sẵn một cái vỗ vai cho những người mệt mỏi, đó chính là nét vẽ giản dị nhưng chân thực về người đứng đầu công đoàn ngành nhiều năm. Tôi đặt câu hỏi: “Tại sao đang ở công tác Đảng ông lại chuyển làm công đoàn?”. Người đàn ông tóc đã bắt đầu ngả màu muối tiêu cười rạng rỡ: “Cũng là do Ban Cán sự Đảng phân công”. Nhưng dường như chẳng có việc gì trên đời là không có lý do, hoặc để say mê, hoặc để chứng tỏ nó nhàm chán. Người đàn ông này lại luôn hướng người đối diện nhìn vào điều tích cực của vấn đề. Ông nói, công tác Đảng rất nghiêm túc. Mọi việc đều đi vào vấn đề đường lối mà phạm vi hoạt động cũng chỉ ở Đảng bộ, Chi bộ thôi, bé hơn so với công đoàn. Hoạt động công đoàn có vẻ tự do hơn rất nhiều nếu so với công tác Đảng. “Công tác công đoàn cho phép những người như chúng tôi tiếp xúc được với hàng ngàn người lao động, anh em cán bộ, công nhân viên của toàn ngành”, TS Hà Duy Dĩnh cười rạng rỡ.

 

“Mỗi lần tổ chức hội nghị hay phát động phong trào được anh em lao động hưởng ứng và thực hiện tôi thấy hạnh phúc lớn lắm”. Và công việc đoàn thể còn cho ông cơ hội để tự trẻ hóa mình bằng sự đổi mới. “Cái gì cũng phải luôn đổi mới, nghe thì có vẻ đao to búa lớn nhưng đúng là phải luôn biết tạo ra cái mới, hấp dẫn”. Tất nhiên là những điều giống sách ấy ông thừa nhận mình học được từ việc đọc. “Công việc đoàn thể không có gì quá bức xúc, không có gì quá căng thẳng nếu so với ông giám đốc một đơn vị sản xuất kinh doanh. Công việc này lại thường xuyên giúp tôi tiếp xúc được với anh em, luôn khiến tôi được nở nụ cười. Tâm hồn tôi trẻ lại”.

 

Tôi hỏi ông về bí quyết nhớ tên rất nhanh và rất lâu một người nào đó ông từng gặp mặt. Ông không giấu giếm: “Chuyện đó phải rèn luyện mới có được”. Tôi từng nghĩ đó là do trí nhớ bẩm sinh. Nhưng ông đã làm tôi bất ngờ. Rồi ông nói: Trong cuộc sống nếu không chuẩn bị gì cả thì có nghĩa bạn đã chuẩn bị cho sự thất bại. Trên thế giới, ngay cả diễn giả giỏi nhất trước khi lên bục diễn họ cũng tim đập chân run, cũng có người phải hô thần chú để trấn an chính mình, vậy tôi là một người bình thường thì tôi phải là người hồi hộp dữ dội chứ.

 

Nhưng cũng lại phải xác định rằng, đây là một cơ hội hiếm có để có điều kiện giao lưu tình cảm giữa cá nhân mình với các đồng chí. Nếu có suy nghĩ vậy thì mình sẽ không hồi hộp nữa và sẽ tìm thấy niềm vui trong việc làm. Đó là bí quyết tôi chiến thắng chính bản thân mình. Nếu mình tự cho rằng, mình bị phải nói thì mình sẽ thiếu tự tin, sẽ không thể truyền lửa cho người khác. Mà mình phải biết rằng, nếu nhiệt huyết của mình có 10 thì khi xuống người nghe chỉ còn 6, 7. Nên nếu câu nói mình định nói mình không cảm thấy yêu nó thì làm sao lời nói đó có thể truyền vào tai người khác.

 

Không chỉ là một cán bộ Công đoàn xuất sắc, ông còn thực sự thổi hồn cho các phong trào thi đua, biến các phong trào thi đua thành những hoạt động thường niên một cách sâu rộng và hiệu quả. Dưới sự lãnh đạo tận tâm của ông, công đoàn Dầu khí Việt Nam đã đứng ra tổ chức phong trào thi đua trên các công trình trọng điểm. Khi triển khai đã gặp phải một số ý kiến phản đối trong Thường vụ Công đoàn, họ cho rằng, thi đua về sản xuất kinh doanh là việc của chính quyền, Công đoàn chỉ phát động thi đua về các lĩnh vực: An toàn lao động, xanh – sạch – đẹp và Bảo hộ lao động.

 

Nhưng với tư duy mới: “Tổ chức Công đoàn phải coi nhiệm vụ tổ chức người lao động thi đua hoàn thành các chỉ tiêu hoạt động sản xuất kinh doanh là nhiệm vụ hàng đầu. Nhiệm vụ này có hoàn thành thì mới có cơ sở vật chất để bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng của người lao động”, ông và ban lãnh đạo vẫn quyết tâm thực hiện. Kết quả các phong trào thi đua không chỉ có tác động sâu rộng với cán bộ, công nhân viên của ngành mà còn tạo cái nhìn mới mẻ, thán phục của đối tác nước ngoài. Đã có không ít đại diện của các tập đoàn hàng đầu thế giới bày tỏ sự thán phục trước các phong trào thi đua của Tập đoàn, thậm chí, các phong trào thi đua này còn trở thành bài học kinh nghiệm quốc tế khi có nhiều đơn vị muốn học tập và làm theo.

 

Cuộc trò chuyện của chúng tôi thỉnh thoảng phải dừng để ông mở chiếc ấm tích nước vối rót cho chúng tôi. “Lá vối nếu uống tươi vị hơi nồng, hắc nên sau khi lấy lá xuống, phải cho lá vào cái dành, đậy nắp thả xuống ao ngâm dăm bữa nửa tháng rồi vớt lên phơi. Đây là thứ lá uống hằng ngày của tôi, người ở quê đưa ra. Bao nhiêu năm tôi vẫn dùng lá vối thay trà”. Trước mắt tôi, một Hà Duy Dĩnh cưỡi trâu qua sông Hóa giữa trưa hè, một Hà Duy Dĩnh tự tin bước giữa bạn bè với chiếc quần vá nhiều mảng, một chàng thanh niên cười thật tươi khi tung đất lên đọc ngay được tên mẫu đất và một người đàn ông luôn thường trực nụ cười, một cái bắt tay đi giữa mọi người. Tất cả hội tụ trong một khoảnh khắc khi anh bảo: “Trong cuộc đời con người ta, càng làm việc nhiều càng thiếu sót nhiều, vậy nên khi nhìn vào một người hãy biết nhìn vào ưu điểm của họ trước, đó cũng là điều tôi luôn dạy các con mình”.

 

Thegioibantin.com | Vina-Aspire News