Bốn quan chức cao cấp nhất nước Mỹ sẽ trở thành người kế vị tổng thống nếu ông chủ Nhà Trắng không thể tiếp tục nắm quyền vì nhiều lý do, bao gồm bị ám sát hoặc ốm.
Phó tổng thống Johnson tuyên thệ nhậm chức tổng thống Mỹ sau khi John F. Kennedy bị ám sát năm 1963. Ảnh: wikipedia
Hiến pháp Mỹ quy định, nếu tổng thống bất ngờ qua đời, từ chức hoặc không còn đủ khả năng đảm đương nhiệm vụ, các quan chức cấp cao theo thứ tự quyền lực sẽ trở thành người kế nhiệm. Những người này lần lượt gồm phó tổng thống, chủ tịch Hạ viện, chủ tịch Thượng viện lâm thời, rồi đến các bộ trưởng trong chính phủ. Ba bộ trưởng đứng đầu danh sách kế vị là Bộ trưởng Ngoại giao, Bộ trưởng Tài chính và Bộ trưởng Quốc phòng.
Trong trường hợp tổng thống lâm bệnh nên tạm thời không thể điều hành việc công, phó tổng thống sẽ nắm quyền thay ông. Ngày 13/7/1985, phó tổng thống George H.W. Bush trở thành quyền tổng thống Mỹ trong 8 tiếng. Suốt thời gian này, Tổng thống Ronald Reagan đang trải qua một cuộc phẫu thuật.
Đến nay, CNN cho biết 8 vị phó tổng thống đã tiếp quản Nhà Trắng sau khi tổng thống Mỹ qua đời và từ chức (một trường hợp). Ngày 22/11/1963, Phó tổng thống Lyndon B. Johnson đã tuyên thệ nhậm chức tổng thống Mỹ trong buổi lễ tổ chức khẩn trương trên chiếc Không lực 1. Buổi lễn diễn ra hơn hai tiếng sau khi ông John F. Kennedy bị ám sát.
Những bí mật về “người chỉ định sống sót”
Vào những sự kiện quan trọng như khi Tổng thống Barack Obama đọc Thông điệp Liên bang, phần lớn quan chức và nghị sĩ cao cấp sẽ tập trung tham dự tại trụ sở quốc hội. Lúc này, Cơ quan Mật vụ Mỹ sẽ tăng cường canh gác một thành viên nội các. Trong trường hợp một vụ tấn công khủng bố xảy ra khiến những người trong danh sách kế nhiệm đều thiệt mạng, vị bộ trưởng được bảo vệ sẽ trở thành tổng thống.
Chánh văn phòng Nhà Trắng là người chọn lựa bộ trưởng nào sẽ trở thành “người sống sót”. Theo nguyên tắc, những bộ trưởng cấp cao (như Ngoại trưởng hoặc Bộ trưởng Tài chính) sẽ không nằm trong danh sách.
Tổng thống Obama đọc Thông điệp Liên bang đầu năm 2015. Sự kiện này quy tụ phần lớn nhân vật trong danh sách kế vị, bao gồm phó tổng thống và chủ tịch Hạ viện. Ảnh: ABC
Trang ABC cho biết, một số vị bộ trưởng từng được chỉ định sẵn sàng kế vị là các Bộ trưởng Năng lượng Ernest Moniz (đương nhiệm) và Steven Chu (nhiệm kỳ 2009 – 2013), Bộ trưởng Nông nghiệp Tom Vilsack (đương nhiệm), Bộ trưởng Nội vụ Ken Salazar (2009 – 2013), Bộ trưởng Nhà ở và Phát triển Đô thị Shaun Donovan (đương nhiệm) và Bộ trưởng Tư pháp Eric Holder (2009 – 2015).
Vào đêm diễn ra sự kiện, ông (hoặc bà) đó không tham gia cùng các đồng nghiệp mà di chuyển đến một địa điểm an toàn bí mật. Như vậy, trong vài tiếng, vị bộ trưởng trở thành đối tượng được bảo vệ nghiêm ngặt nhất hành tinh, với cấp độ an ninh tương tự tổng thống Mỹ.
Nhà Trắng giữ kín danh tính của người được lựa chọn vì lý do an ninh cho đến sau ngày sự kiện. Tuy nhiên, bộ trưởng được chọn đã biết về quyết định quan trọng này từ vài tuần trước. Sau đó, ông sẽ bắt đầu những bước chuẩn bị nhanh chóng để tiếp thu các kiến thức, kỹ năng cần thiết khi trở thành tổng tư lệnh của nước Mỹ. Một số người cho biết, họ đã được giới thiệu hoạt động ở Phòng Tình huống của Nhà Trắng và tổng quan hoạt động của chính phủ.
Người kế vị tổng thống cũng phải tuân thủ những nguyên tắc mà hiến pháp quy định đối với ông chủ Nhà Trắng. Theo đó, dù giữ chức ngoại trưởng, ông Henry Kissinger và bà Madeleine Albright không thuộc về danh sách kế vị do họ sinh ra ở ngoài nước Mỹ. Tương tự, Bộ trưởng Nội vụ Sally Jewell (đương nhiệm) cũng không thể trở thành người chỉ định sống sót vì bà vốn là công dân gốc Anh.
Theo zing, Minh Anh