Ngày 18/12/1972, từ 19 giờ 20 phút đến 20 giờ 18 phút, nhiều tốp máy bay B.52 (mỗi tốp 3 chiếc) liên tiếp dội bom xuống các khu vực: sân bay Nội Bài, Đông Anh, Yên Viên, Gia Lâm,… Cuộc chiến đấu ác liệt của lực lượng phòng không ba thứ quân bảo vệ Hà Nội đã mở đầu chiến dịch 12 ngày đêm ‘Hà Nội – Điện Biên phủ trên không’ lịch sử.
20 giờ 18 phút, Tiểu đoàn 59 (Trung đoàn Tên lửa phòng không 261) phóng 2 quả tên lửa hạ ngay 1 máy bay B.52 (rơi xuống cánh đồng thuộc Phủ Lỗ và Đông Anh, giữa tỉnh Vĩnh Phúc và Hà Nội, cách trận địa gần 10km). Đây là chiếc máy bay B.52 đầu tiên bị bắn rơi trên bầu trời Hà Nội. Trước đó, từ một trận địa ở Nghệ An, Tiểu đoàn 52 (Trung đoàn 267, Sư đoàn phòng không 365) bắn bị thương nặng 1 máy bay B.52, buộc phải hạ cánh bắt buộc xuống sân bay Đà Nẵng.
Trong đêm 18/12, Mỹ huy động 90 lượt máy bay B.52 ném 3 đợt bom xuống Thủ đô Hà Nội. Xen kẽ các đợt đánh phá của B.52 có 8 lượt máy bay F.111 và 127 lượt máy bay cường kích, bắn phá các khu vực nội, ngoại thành đã ném khoảng 6.600 quả bom xuống 135 địa điểm ở Thủ đô, làm 85 khu vực dân cư bị trúng bom, khoảng 300 người thiệt mạng,…
Ngày và đêm 19/12/1972, 4 giờ 30 phút sáng, địch ném bom các khu vực: Đài Tiếng nói Việt Nam (Mễ Trì), xã Nhân Chính, Nhà máy cao su Sao Vàng,… Các trận địa tên lửa, pháo phòng không với các đơn vị dân quân tự vệ Thủ đô tiêu diệt 1 máy bay F.4. Cùng thời gian, Tiểu đoàn 77 (Trung đoàn tên lửa 257) bắn rơi tại chỗ 1 máy bay B.52. Bộ Chính trị biểu dương các lực lượng phòng không.
Tổng Tham mưu trưởng chỉ thị: Bộ đội tên lửa đêm chiến đấu, ngày ngụy trang sơ tán. Bộ đội ra đa phải thường xuyên theo dõi địch, quản lý vững chắc vùng trời; bộ đội pháo phòng không thường xuyên sẵn sàng chiến đấu,… Sau 2 đêm đầu chiến đấu tuy quân dân ta dành thắng lợi, nhưng lực lượng phòng không bảo vệ Thủ đô cũng gặp khó khăn, nhiều trận địa bị trúng bom.
Đại tướng Võ Nguyên Giáp – Bộ trưởng Quốc phòng, Tổng tư lệnh Quân đội nhân dân Việt Nam – đã đến thăm một số đơn vị phòng không – không quân và khu vực Đông Anh, Yên Viên, nơi vừa bị B.52 ném bom, động viên thăm hỏi bộ đội và nhân dân. Cũng trong ngày 19/12/1972, nhiều nước trên thế giới ra tuyên bố hoặc điện tới tổng thống Ních-xơn yêu cầu chấm dứt dùng hành động dùng máy bay B.52 ném bom Hà Nội, Hải Phòng và miền Bắc Việt Nam.
Ngày 20/12/1972, 11 giờ 45 phút, Bộ tổng tư lệnh điện cho các đơn vị: “Chiều và đêm nay địch sẽ đánh lớn bằng máy bay B.52 và máy bay cường kích vào Thủ đô Hà Nội”. Từ 19 giờ, địch huy động 78 lượt B.52 và hơn 100 lượt máy bay cường kích các loại đánh phá vào Hà Nội. Tiểu đoàn 93 (Trung đoàn tên lửa 261) bắn rơi tại chỗ 1 máy bay B.52 ở khu vực ga Yên Viên; Tiểu đoàn 77 (Trung đoàn tên lửa 257) bắn rơi thêm 1 chiếc B.52 ở ngoại thành.
Sau đó, 3 tiểu đoàn tên lửa (78,79, 94) bắn rơi tại chỗ 1 chiếc B.52 nữa. Các đại đội pháo 100 ly của dân quân tự vệ Thủ đô đã hiệp đồng chặt chẽ với bộ đội tên lửa cao xạ bảo vệ vững chắc cho các trận địa tên lửa và các mục tiêu quan trọng khu vực nội, ngoại thành. Trong đêm 20 rạng ngày 21/12, bộ đội tên lửa phòng không bảo vệ Hà Nội đã bắn rơi 7 chiếc B.52. Tiêu biểu là trận của các tiểu đoàn 57,77,79, chỉ trong 9 phút với 6 tên lửa đã bắn rơi 4 chiếc B.52.
Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã gọi điện biểu dương bộ đội Phòng không Hà Nội: “…Cả nước đang hướng về. Toàn thế giới đang hướng về Hà Nội. Từng giờ, từng phút, Bộ chính trị và Quân ủy Trung ương theo dõi chặt chẽ cuộc chiến đấu của Hà Nội, ận mệnh của Tổ quốc đang nằm trong tay các chiến sĩ phòng không bảo vệ Hà Nội…”
Ngày 21/12/1972, ban ngày địch huy động 180 lượt máy bay chiến thuật đánh phá các mục tiêu trọng yếu như: ga Hàng Cỏ, Sở công an, Nhà máy điện yên Phụ, Bộ Giao thông,… cầu Phủ Lý và 6 đợt đánh vào khu vực thị xã Thanh Hóa. Từ 21 giờ 37 phút ngày 21 đến rạng sáng 22/12, địch huy động 24 lượt máy bay B.52 và 36 lượt máy bay chiến thuật hộ tống vào đánh sân bay, Bệnh viện Bạch Mai, khu vực Giáp Bát, Văn Điển,… Ngoài ra, có hơn 30 lượt máy bay F.4 và F.105 đánh phá các khu vực: Bắc Giang, ga Kép, sân bay Yên Bái, cảng Hải Phòng, Cát Bi và An Lão (Hải Phòng),…
Đêm 21 rạng sáng 22/12, 3 giờ 42 phút, Tiểu đoàn 57 bộ đội phòng không Hà Nội đã bắn rơi tại chỗ 1 máy bay B.52 ở chợ Bến (huyện Mỹ Đức). Cùng thời điểm, Tiểu đoàn 71 bắn rơi tại chỗ 1 máy bay B.52 ở Thanh Miện (Hải Hưng); tiếp đó, Tiểu đoàn tên lửa 93 lại bắn rơi 1 chiếc máy bay B.52 ở khu vực Quỳnh Côi (Thái Bình). Ban ngày, địch huy động 56 lượt máy bay chiến thuật đánh phá ga Kép, thị xã Bắc Giang, thành phố Việt Trì, thị trấn Vĩnh Yên,… Ban đêm, địch sử dụng 24 lượt B.52 và 30 máy bay chiến thuật, 9 chiếc F.111 đánh phá Hải Phòng, khu An Dương, Đông Anh (Hà Nội), Hòa Lạc, Đáp Cầu,… Quân và dân ta bắn rơi 5 máy bay, trong đó bắn rơi tại chỗ 3 chiếc B.52, 1 chiếc F.4, 1 chiếc F.111.
Ngày 23/12/1972, ban ngày địch huy động 54 lượt máy bay chiến thuật đánh phá các khu vực ngoại thành Hà Nội, Mai Dịch, Trạm Trôi, Hoài Đức,…; ban đêm, chúng sử dụng 33 lượt B.52 đánh Đồng Mỏ (Lạng Sơn), khu vực Bắc Giang và cho nhiều máy bay F.4, F.105, F.111 đánh Yên Viên, Giáp Bát, Đa Phúc, sân bay Nội Bài, Yên Bái, Uông Bí, Phà Rừng, Sở Dầu và sân bay Kiến An (Hải Phòng),… Quân ta bắn rơi 4 máy bay trong đó có 2 chiếc B.52, 1 chiếc F.1, 1 chiếc A.7. Ủy ban Thường vụ Quốc hội tuyên dương công trạng quân dân miền Bắc, cán bộ, chiến sĩ Quân chủng Phòng không – Không quân; đặc biệt tuyên dương quân dân Hà Nội đã chiến đấu oanh liệt và giành thắng lợi to lớn.
Ngày 24/12/1972, ban ngày, địch huy động 44 lượt máy bay chiến thuật đánh phá khu vực Thái Nguyên, Hà Bắc; ban đêm dùng 33 lượt B.52 đánh phá ác liệt ga Kép, Bắc Giang, sân bay Yên Bái, Vĩnh Tuy (Hà Nội),… Quân và dân miền Bắc đã anh dũng chiến đấu, ắn rơi 5 máy bay, trong đó có 1 chiếc B.52, 2 chiếc F.4, 2 chiếc A.7. Do bị thất bại nặng nề và lấy cớ nghỉ lễ Nô-en, 24 giờ ngày 24/12 địch tạm ngừng cuộc tập kích.
Ngày 25/12/1972, địch ngừng ném bom miền Bắc nhân dịp lễ Nô-en. Bộ Tư lệnh Quân chủng Phòng không – Không quân triệu tập hội nghị rút kinh nghiệm chiến đấu giai đoạn 1 và phổ biến tình hình nhiệm vụ giai đoạn tới. Qua 7 ngày chiến đấu ngoan cường, bộ đội tên lửa, pháo phòng không hiệp đồng chiến đấu chặt chẽ cùng bộ đội ra-đa, không quân và các lực lượng phòng không ba thứ quân đã ắn rơi 53 máy bay địch, trong đó có 18 chiếc B.52.
Bộ Chính trị, Quân ủy Trung ương nhận định: Địch sẽ đánh phá trở lại Hà Nội ác liệt hơn, quân và dân Thủ đô Hà Nội cần gấp rút chuẩn bị tốt lực lượng đánh địch trong những ngày tới. 15 giờ 25 phút cùng ngày, Bộ Tổng Tham mưu lệnh cho Quân chủng Phòng không – Không quân từ 19 giờ, 100% các đơn vị bộ đội phải chuẩn bị vũ khí, khí tài, tên lửa phải sẵn sàng chiến đấu.
Ngày 26/12/1972, địch sử dụng 56 lượt máy bay cường kích ném bom dữ dội các khu vực trận địa tên lửa và trạm biến thế Đông Anh. Tiểu đoàn tên lửa 72 (Trung đoàn 285) đã bắn rơi 1 máy bay F.4. Từ 22 giờ 5 phút, địch sử dụng 105 lượt B.52 và 110 lượt máy bay chiến thuật tấn công Hà Nội, Hải Phòng và Thái Nguyên. Máy bay B.52 ồ ạt ném bom rải thảm dữ dội ở cả nội, ngoại thành Hà Nội; trong đó, khu phố Khâm Thiên và khu Hai Bà Trưng bị tàn phá nặng nề,…
Ba tiểu đoàn tên lửa (57,76,88) đã bắn rơi 1 máy bay B.52, sau ít phút các tiểu đoàn (57, 58, 79, 85, 87, 94) bắn rơi tại chỗ 2 máy bay B.52 và các tiểu đoàn tên lửa (59,93,78,79) đã bắn rơi thêm 2 chiếc B.52. Cùng thời gian, tại Hải Phòng, Tiểu đoàn tên lửa 81 đã bắn rơi 1 máy bay B.52, Đại hội 74 pháo 100 ly (Trung đoàn 252) cũng bắn rơi 1 chiếc B.52. Trận chiến đấu đêm 26/12 diễn ra hơn một giờ, lực lượng phòng không ba thứ quân của Hà Nội, Hải Phòng, Thái Nguyên đã đánh một trận lớn, bắn rơi 8 máy bay B.52, làm suy sụp tinh thần và ý chí của Nhà Trắng, Lầu năm góc và bọn giặc lái Mỹ.
Ngày 27/12/1972, địch cho 100 lượt máy bay chiến thuật đánh phá dữ dội Nhà máy dệt 8 – 3, ga và kho Văn Điển, cầu Đuống, Gia Lâm, đài phát thanh Mễ Trì, các trận địa tên lửa, ra-đa,… Quân và dân Thủ đô đã đánh trả quyết liệt. Từ 19 giờ đến 22 giờ, địch tăng cường 36 lượt máy bay B.52 đánh phá các khu vực: Đông Anh, Yên Viên, Bạch Mai, Khuyến Lương, Đa Phúc, Dục Nội, Cổ Loa,…
22 giờ 20 phút, đồng chí Phạm Tuân lái chiếc MIG.21 bất ngờ cất cánh từ sân bay Yên Bái đến khu vực Mộc Châu (Sơn La) và đã bắn hạ một chiếc B.52. Đây là chiếc B.52 đầu tiên bị bộ đội không quân ta bắn rơi trong chiến dịch 12 ngày đêm. Đến 23 giờ, bộ đội tên lửa bảo vệ Hà Nội đã bắn hạ thêm 4 chiếc B.52. Ngay sau đó, hai tiểu đoàn tên lửa (71,72) đã bắn hạ thêm 1 chiếc B.52, rơi xuống làng Ngọc Hà (Hà Nội) và 2 tiểu đoàn (59,77) cũng bắn rơi 2 chiếc B.52. Trong ngày và đêm 27/12, quân và dân ta bắn rơi 14 máy bay trong đó có 5 chiếc B.52, 5 chiếc F.4, 2 chiếc A.7, 1 chiếc A.6 và 1 máy bay lên thẳng HH.53 đến cứu giặc lái.
Ngày 28/12/1972, địch huy động 131 lượt máy bay chiến thuật đánh vào trận địa của bộ đội Phòng không – Không quân ở khu vực nội, ngoại thành. Quân dân Thủ đô đánh trả quyết liệt. Tối 28/12, Trung đoàn 274 được lệnh cơ động tăng cường ra Thủ đô Hà Nội. Những quả tên lửa từ Quân khu 4 được chuyển ra nhanh chóng chi viện cho mặt trận Hà Nội. Từ 20 giờ đến 22 giờ, địch sử dụng khoảng 60 lượt B.52 đánh phá khu vực Đông Anh, Đa Phúc, Cầu Đuống, Yên Viên, Gia Lâm,…
21 giờ 41 phút, phi công Vũ Xuân Thiều lái chiếc MIG.21 cất cánh từ sân bay Cẩm Thủy, vòng phía sau đội hình B.52 bám đổi địch đến vùng trời Sơn La. Phát hiện B.52, anh Thiều xin lệnh công kích, quyết tiêu diệt địch. Sau khi bắn cháy máy bay địch, đồng chí Vũ Xuân Thiều đã anh dũng hi sinh. Trận đánh ngày và đêm 28/12, ta bắn rơi 3 máy bay trong đó có 2 chiếc B.52, 1 chiếc RA.5C.
Ngày 29/12/1972, địch sử dụng 36 máy bay chiến thuật đánh phá Nhà máy điện Cao Ngạn (Đồng Hỷ), khu vực cây số 4 (Thái Nguyên); 60 lượt B.52 đánh khu vực gang thép Thái Nguyên, khu Trại Cau Đồng Mỏ (Lạng Sơn), Kim Anh (Vĩnh Phú); 70 lượt máy bay chiến thuật đánh xen kẽ sân bay Thọ Xuân, Yên Bái, Hòa Lạc, Kép, Đông Anh, ngoại vi Thành phố Hải Phòng và Quảng Ninh,… Tiểu đoàn tên lửa 79 bảo vệ Hà Nội bắn rơi 1 máy bay B.52, 1 máy bay F.4.
Ngày 30/12/1972, 7 giờ sáng, Ních-xơn buộc phải tuyên bố ngừng ném bom từ vĩ tuyến 20 trở ra và đề nghị mở lại Hội nghị Pa-ri về Việt Nam. Cuộc tập kích chiến lược quy mô lớn băng máy bay B.52 của đế quốc Mỹ vào Hà Nội, Hải Phòng, Thái Nguyên và một số khu vực ở miền Bắc kéo dài 12 ngày đêm đã bị thất bại hoàn toàn.
Trong Chiến dịch “Hà Nội – Điện Biên Phủ trên không”, quân và dân ta đã bắn rơi 81 máy bay, trong đó có 34 máy bay B.52 (riêng hà Nội bắn rơi 25 chiếc B.52), 5 máy bay F.111, 42 máy bay chiến thuật các loại,…; tiêu diệt và bắt sống gần 100 phi công. Đây là tổn thất lớn với Mỹ . Tướng Gioóc Ết-tơ (phó chỉ huy không quân chiến lược Mỹ) thú nhận trên tạp chí Không lực Hoa Kỳ rằng: “… Tổn thất về máy bay chiến lược B.52 cùng các nhân viên phi hành là hết sức nặng nề, là đòn choáng váng đánh thẳng vào những nhà vạch kế hoạch của Lầu Năm góc…”. Trong hồi ký, tổng thống Ních-xơn viết: “… Nỗi lo của tôi trong những ngày này không phải là lo những làn sóng phản đối, phê phá nghiêm khắc ở trong nước và trên thế giới, mà chính là mức độ tổn thất về máy bay B.52 quá nặng nề…”.
Với tinh thần chiến đấu kiên cường, bất khuất, quân dân ta đã làm nên kỳ tích lịch sử “Hà Nội – Điện Biên Phủ trên không”vang dội năm châu, thể hiện tầm cao trí tuệ và bản lĩnh Việt Nam.
Hà Thu (“Hà Nội- Điện Biên Phủ trên không” bản hùng ca bất diệt – Ban Tuyên giáo Thành ủy Hà Nội)
Thegioibantin.com | Vina Aspire News
Nguồn: Báo Mới