Làm sao để trở nên vô hình

Chúng ta đang sống trong một thời đại và nền văn hoá đề cao sự thể hiện và phần đông mọi người thờ ơ trước những phẩm chất của sự vô hình.

Trong một chương trình của Super Bowl cuối tuần qua, nữ diễn viên người Mỹ gốc Ấn Mindy Kaling nghĩ rằng cô đang trở nên vô hình. Những chiếc taxi chạy ngang qua cô, còn những người đàn ông thì hầu như không thèm nhìn cô trên vỉa hè. Rồi cô chấp nhận sự vô hình của mình như một loại tự do. Nhiều người trong chúng ta cũng nên làm thế.

Chúng ta đang sống trong một thời đại và nền văn hoá đề cao sự thể hiện và phần đông mọi người thờ ơ trước những phẩm chất của sự vô hình. Nếu chúng ta nhận được sự yêu thích, sự chú ý và ghi nhận mà ta nghĩ là mình xứng đáng – dù chúng ta là những người đàn ông đã về hưu, những phụ nữ ở một độ tuổi nào đó (trên 50 giống như tôi chẳng hạn) hoặc những người thuộc thế hệ Y (8X, 9X) ám ảnh với sự nổi bật của họ – chúng ta có xu hướng cảm thấy bất bình. Khi cuốn tiểu thuyết “Invisible Man” của Ralph Ellison được xuất bản vào năm 1952, nó là một tiếng kêu đòi hỏi sự công nhận – về mặt xã hội, tư pháp, lập pháp, con người – cho một chủng tộc. Còn ngày nay, nó là một tuyên bố mà nhiều người trong chúng ta dường như nghĩ rằng chúng ta có thể đệ trình.

Điều làm tôi ngạc nhiên tự hỏi là liệu đã đến lúc để tất cả chúng ta nên ngẫm lại liệu vẻ đẹp, sự thanh lịch và khả năng sáng tạo có thể đi cùng với sự vô hình hay không. Trong cuốn sách “Quiet” năm 2012 của Susan Cain thảo luận về việc làm thế nào mà sự chú tâm im lặng hơn là chủ động tham gia, lại cho phép một người tiếp thu được “ở một cấp độ sâu sắc những quy luật của động lực xã hội” đang diễn ra xung quanh chúng ta. Trong khi cô đưa ra một lập luận hùng hồn về sự trầm lặng ít nói thì thế giới tự nhiên thậm chí còn mang tính thuyết phục nhiều hơn.

Tôi gần như không chú ý đến con côn trùng gậy khổng lồ đang tựa nhẹ lên một nhánh cây đậu tía trên lan can hiên mùa hè năm ngoái. Với sự đối xứng và màu sắc của một cành cây nhỏ, bạn hầu như khó mà nhận ra nó. Tuy nhiên, sự chuyển động nhỏ của ánh sáng cho phép tôi nhìn thấy nó, và tôi cũng nhận thấy tính tao nhã của nó không chỉ là vấn đề của màu sắc phơn phớt, nhẹ nhàng mà còn nằm ở sự tuỳ nghi của nó.

Trong khắp thế giới tự nhiên, khả năng ngụy trang và khả năng lu mờ đi cùng với vẻ đẹp sang trọng và sự tự tin về mặt sinh học. Ta hãy xem những con chồn và thỏ rừng bắc cực chuyển thành màu trắng trước khi tuyết rơi. Hay những kiểu mẫu kỳ dị của những con cua Indonesian bắt chước rặng san hô mà chúng sống. Hoặc những con bạch tuộc với những tế bào dưới da có thể thay đổi màu sắc để mô phỏng các sinh vật biển xung quanh. Bạn có thể gọi chúng là những tác phẩm phóng túng của kẻ vô danh.

Chúng cũng cho thấy việc trở nên vô hình, dù là trong màu sắc hoặc hành vi, không đồng nghĩa với sự không tồn tại, một bài học mà loài người có vẻ cự tuyệt. Nó không phủ nhận tính cá nhân sáng tạo cũng như chối bỏ bất kì phẩm chất nào có thể khiến chúng ta trở nên độc đáo, đặc biệt.

Mà đúng hơn, nó có thể là sự hiểu biết sâu sắc và nhẫn nại, đứng từ vị trí của sức mạnh và quyền lực, hiểu rằng chúng ta có thể thích nghi, hòa hợp nhất với thế giới bên ngoài như thế nào và ở đâu. Nó có thể phản ánh sự hiểu biết rằng chúng ta là một phần của một thế giới lớn hơn ấy và sự sống còn của ta phụ thuộc vào hiểu biết này – chẳng có gì xấu khi nhắc nhở chuyện chúng ta sống tách biệt với môi trường tự nhiên đã gây hậu quả như thế nào trên mọi phương diện từ nhiệt độ Trái đất nóng lên cho đến axit hóa đại dương.

Sự vô hình có thể chỉ về việc tìm thấy cảm giác hoà hợp với bối cảnh trước mắt, cho dù đó là bối cảnh thuộc xã hội, văn hoá hoặc môi trường. Nó có thể nói về khả năng thích ứng và nhận ra việc khẳng định bản thân không phải lúc nào cũng có lợi nhất cho chúng ta. Điều quan trọng nhất là, nó có thể phản ảnh một cảm giác thận trọng, một sự nhạy cảm và tôn trọng những điều kiện bên ngoài.

Thoát khỏi nhu cầu cần người khác chú ý đến bạn không nói về tình trạng cô lập trong tự mãn, sự tuân thủ ngu ngốc hay sự vô danh nhục nhã. Khi hoàn cảnh ban sự vô hình cho chúng ta thì có lẽ nó là một thứ gì đó mà ta nên biết ơn và thậm chí chào đón, giống như lối sống thân thiện với môi trường, hoặc một sự cảm kích trọn vẹn đối với vị trí của chúng ta trong cái sơ đồ lớn hơn của vạn vật.

Tôi lại nghĩ đến con côn trùng gậy. Khi di chuyển, cái bóng của nó là cái bóng của một cành cây, sự chuyển động lớn dần của nó cho thấy chẳng có gì cả ngoài cơn gió thổi nhẹ vào những cành cây. Nó có thể chỉ là một thứ bình thường được ngụy trang giống như thứ khác, nhưng nó tồn tại một cách nhẹ nhàng, có một sự điềm tĩnh, cùng vẻ yêu kiều của sự vô hình.

Nguồn: http://www.nytimes.com/2015/02/08/opinion/sunday/how-to-be-invisible.html?ref=opinion&_r=0