Đừng cố thay đổi bạn, hãy thay đổi môi trường

Trong ảnh là minh hoạ một thí nghiệm, khi người ta thử thay đổi mức độ hung hăng của các tù nhân bằng cách sơn mọi thứ bằng màu hường.

1. Chúng ta luôn cố để thay đổi bản thân, nhưng sau nhiều lần nói rồi để đấy & bằng trực giác có thể cũng ngộ ra rằng 

a) Tự giác thay đổi mình rất, rất, rất khó; 

b) Thay đổi môi trường, tuy tốn kém, nhưng lại tạo ra có hiệu quả hơn nhiều.

K. Rowling khi viết tập cuối của loạt truyện Harry Potter, thay vì cố thay đổi bản thân tại nhà (cô giúp việc đến, chó thì sủa, lũ trẻ thì chơi đùa), cô thay đổi luôn môi trường bằng cách thuê 1 khách sạn rất xịn, đẹp, kích thích và kết thúc tập cuối đó.

2. Nếu bạn đang ăn kiêng, cách tốt nhất là đừng để bất kì một đồ ăn nào trong tủ lạnh. Có thể bạn sẽ hứa mình sẽ mỗi ngày, bạn chỉ ăn một cái thôi, nhưng đừng tin bản thân. Tốt hơn hết là dọn sạch bóng căn phòng của bạn không còn chút đồ ăn nào.

3. Nếu bạn hay bị ngủ ngày, thay vì tiếp tục làm việc tại nhà & ngủ không kiểm soát (kiểu ngủ xuyên trưa đến 3h chiều), cách hiệu quả hơn là thay đổi môi trường (ra quán cafe, thư viện, thuê co-working).

4. Nếu bạn muốn đọc sách hay học tiếng Anh, hay dậy sớm, hay tập Gym, tốt nhất là hãy cùng làm những thay đổi đó với người khác, thay vì tin vào sự tự giác chăm học/chăm đọc của mình. 

Tham gia một hội dậy sớm, hội đọc sách, hội đọc tiếng Anh có lẽ là cách giúp duy trì thói quen tốt hơn nhiều. Đến mình cũng ngạc nhiên, khi tỉ lệ của lớp đọc Online 30 ngày mình làm sau gần 2 tuần mà tỉ lệ bám trụ vẫn đến 97%.

Nếu kiểu tin vào “ý thức” của con người, khả năng cao là 3 ngày đầu bạn sẽ học rất chăm chỉ, rồi cả vài tháng sau mới  lại về điểm xuất phát và cứ mãi sống trong giai đoạn “khởi động”.

5. Nếu bạn quan sát bản thân mình thì bạn sẽ thấy tính cách của bạn mềm dẻo hơn mình tưởng. Nhiều bạn hay nói tục chỉ vì chơi với lũ bạn toàn nói fúc. Nhiều bạn tìm thấy ý nghĩa cuộc đời chỉ bằng cách làm việc với nhóm toàn những người siêu tích cực. Nhiều bạn bị béo, chỉ vì trên Mess, chỉ cần hô một phát là 500 ae hưởng ứng đi ăn. [Quan sát các quán buffet, toàn người đi theo hội, chứ có ai ăn một mình đâu].

Tất nhiên, tính cách, thiên hướng, lối sống của bạn đóng vai trò, nhưng không nhiều như bạn tưởng. Khác với động vật (khi sinh ra gần như mọi hành vi đều được lập trình trước), chúng ta giống như cục đất sét có thể uốn nắn dễ dàng hơn (còn như con mèo là bình gốm mới nung, bạn muốn sửa cái cổ lọ là chỉ có đập vỡ cả bình).

6. Các sách Self-help luôn khuyên nhủ với chúng ta hãy bắt đầu hay đổi từ bản thân trước. Bạn là vấn đề, bạn phải thay đổi bạn trước. Đúng, không sai, nhưng rất khó thực hiện.

Thay đổi môi trường, tuy đòi hỏi nhiều chi phí hơn (như kiểu bạn đã làm việc 2 năm ở một môi trường, và thấy mình tù, thì có thể thứ cần thay đổi là công việc mới, chứ không chỉ bạn), nhưng mang lại sự hiệu quả tốt hơn nhiều. 

7. Hãy thử quan sát các thay đổi bạn muốn, và thử xem có thể thực hiện sự thay đổi môi trường đơn giản nào không, trước khi lại tự dùng lý trí huyễn hoặc bản thân “Ngày mai, mình sẽ tự đọc sách, học tiếng Anh, dậy sớm” rồi đâu lại vào đó.

*Trong ảnh là minh hoạ một thí nghiệm, khi người ta thử thay đổi mức độ hung hăng của các tù nhân bằng cách sơn mọi thứ bằng màu hường.

Đọc thêm: Drunk Tank Pink: And Other Unexpected Forces That Shape How We Think, Feel, and Behave

Cre: Minh Đào