Có lẽ trong tất cả dụng cụ chơi gôn, bóng là thứ ít được quan tâm nhất. Nhiều người sẵn sàng tiêu rất nhiều tiền cho một cây gậy phát bóng mới, hoặc một bộ gậy sắt mới để mong đánh xa thêm vài mét, nhưng tặc lưỡi mua bóng cũ trăm ngàn 10 trái mà chẳng cần quan tâm đến ảnh hưởng của nó tới toàn bộ cuộc chơi.
Tìm loại bóng tương ứng với trình độ kỹ thuật của gôn thủ. Về cơ bản, những yếu tố quan trọng trong thiết kế bóng gôn bao gồm:
1. Hình dáng vết lõm (dimple) và số lượng vết lõm.
2. Cách sắp xếp các lớp (layer construction)
3. Vật liệu vỏ (cover materials).
Hình dáng và số lượng các vết lõm: Từ rất sớm, khi bóng gôn được gọt từ gỗ hoặc quấn bằng cao su rồi bọc nhựa cây, người ta đã biết tới việc tạo các vết trên bề mặt bóng giúp bóng dễ kiểm soát hơn. Tuy nhiên, mãi tới đầu thế kỷ 20 thì các vết lõm có thứ tự (systematic dimple) mới được đăng ký bằng sáng chế ở Anh quốc lần đầu. Các vết lõm hiện nay có nhiều hình dáng và số lượng khác nhau tùy theo nhà sản xuất. Sau khi bóng va đập với mặt gậy, độ nghiêng của mặt gậy sẽ tạo ra xoáy ngược. Trong quá trình bay của bóng, xoáy ngược cộng hưởng bởi các vết lõm sẽ tạo ra chênh lệch áp suất phía trên và phía dưới bóng tạo hiệu ứng nâng như đối với cánh máy bay. Các nhà sản xuất khác nhau đưa ra các giải pháp khác nhau để giúp tối ưu hóa khả năng bay trong không trung của bóng, đồng thời cũng tối đa hóa tiết diện tiếp xúc với mặt gậy wedge của vỏ bóng giúp kiểm soát độ xoáy tốt hơn. Bóng trên thị trường hiện nay có thể có từ 250-450 vết lõm nhưng thường ta thấy loại khoảng 325-360 vết lõm.
Cách sắp xếp các lớp: Lâu lắm, ít nhất là cho tới cuối thế kỷ 20, bóng gôn được làm với lõi cứng sau đó là nhiều lớp cao su được căng bọc bên ngoài. Độ cứng của bóng và chất lượng bóng tùy thuộc vào mức độ nén để phủ được càng nhiều lớp cao su bên ngoài lõi càng tốt trước khi bọc ngoài cùng bằng lớp keo chiết xuất từ một loại cây ở Nam Mỹ gọi là Balata.
Chính vì vậy mà trong một thời gian dài, tỉ số nén (compression ratio) được tham khảo như là cách để đánh giá chất lượng bóng. Những gôn thủ có trình độ cao thì chọn các loại bóng có tỉ số nén cao, ngược lại thì chọn loại bóng tỉ số nén thấp để dễ dàng hơn khi đánh quanh green. Tuy nhiên, ngày nay với công nghệ đúc lõi và đúc vỏ surlyn hoặc urethane, tiêu chuẩn tỉ số nén không còn ý nghĩa. Người chơi gôn ngày nay được định hướng bởi các nhà sản xuất với số lượng lớp.
*Bóng hai lớp: Loại bóng này thường được làm với một lõi cứng và lớn rồi bọc một lớp vỏ surlyn cứng ở ngoài. Loại này làm giảm xoáy, và do cứng nên có lợi về khoảng cách với gậy phát bóng hoặc gậy dài. Song, chúng không được “thân thiện” lắm khi ở xung quanh và trên green.
Những loại bóng này thường có giá rẻ và được gợi ý cho người mới chơi hoặc có điểm chấp cao.
*Bóng ba lớp: Những loại bóng này thường có một lõi cứng, hoặc lỏng, được bọc ngoài bằng một lớp cao su, sau đó là bao ngoài cùng bằng một lớp vỏ, trước đây là Balatta, hiện nay chủ yếu là surlyn hoặc các hợp chất tương tự. Nhờ kết cấu đa thành phần giúp bóng có độ xoáy tốt và cảm giác mềm, kiểm soát quanh vùng gạt bóng tốt hơn. Tuy nhiên, công đoạn sản xuất phức tạp nên loại này có giá thành cao và thường là chọn lựa của các tay gôn có trình độ cao.
*Bóng bốn hoặc năm lớp: Đây là những thế hệ mới nhất. Các nhà sản xuất đã tăng thêm một lớp lõi trong cùng bằng chất lỏng để tăng độ xoáy của bóng và thêm một lớp “vỏ trong” cứng để chịu lực và giúp bóng đánh xa với các gậy dài, ngoài cùng phủ một lớp vỏ mềm để “gia tăng” cảm giác khi gạt. Theo các nhà sản xuất, đây là các thế hệ mới nhất có khả năng thích ứng với tốc độ đầu gậy của các loại gậy khác nhau. Với gậy dài có gia tốc va đập lớn thì bóng ít xoáy và đi xa; với những cú đánh gia tốc thấp, bóng lại giúp tăng xoáy và cho cảm giác kiểm soát tốt hơn. Bóng này thích hợp với tất cả gôn thủ miễn là túi tiền cho phép vì giá thành cao.
Vật liệu vỏ: Bóng gôn đã tiến một bước dài từ các loại vỏ bằng vật liệu tự nhiên như cao su thiên nhiên, nhựa cây Balata tới vỏ vật liệu tổng hợp surlyn, hoặc urethane. Các loại này giúp đơn giản hóa quy trình sản xuất, giảm giá thành và bền hơn. Càng ngày, với sự phát triển của công nghệ, ngay cả những loại bóng hai lớp cũng được đúc với vỏ mềm để tăng cảm giác với những cú đánh gần green và những cú gạt. Cùng với thay đổi thiết kế của vết lõm, vỏ bóng ngày nay giúp cuộc chơi dễ dàng hơn rất nhiều.
www.thegioibantin.com